3.1 K of c?
De klank /k/ schrijven we met k in inheemse woorden* zoals kan, bakken, kruipen.
Naarmate een uitheems woord* zich aanpast aan het Nederlandse taalsysteem, wordt ook de schrijfwijze vernederlandst. Dat is gebeurd met van oorsprong Latijnse en Franse woorden als komedie, karakter, akte, strikt, maar niet met contact, locomotief, product, college, actrice. De Woordenlijst biedt hier uitsluitsel.
Soms schrijven we verwante woorden in de ene vorm met k, in een andere met c.
- kritiek, kritisch - criticus, criticaster
- praktijk, praktisch - practicus, practicum
- klassiek - classicisme
- klasseren - declasseren
- vakantie - vacant
- akkoord - accorderen
Enkele vuistregels geven de taalgebruiker een indicatie over de spelling met k of c.
(a) We schrijven c in de uitheemse elementen -act, -actie, -actief, -ca, -caresse, -caris, -caster, -cateur, -catie, -cator, -catrice, -cus, -ect, -ectie, -ectief, -ica, -icus, -scoop, -uct of -uctie.
- bibliothecaresse
- bioscoop
- fysica
- insect
- locatie
- product
- productie
- reactie
(b) We schrijven c in de uitheemse elementen co-, col-, com-, con-, contra-, cor- aan het begin van een woord.
- coalitie
- co-educatie
- college
- colonne
- combattief
- conclusie
- contact
- contrarevolutie
- correctie
Niet elke klank /ko/ of /koo/ aan het begin van een woord valt onder deze regel.
- koket
- kolonie
- komiek
- konvooi
- kosmos
(c) We schrijven doorgaans c in de uitheemse elementen cata-, cate-, crypt- of crypto-, loco-, macro- en micro-, necro-, oct- aan het begin van een woord.
- catastrofe
- categorisch
- cryptisch
- locomotief
- microfoon
- necrologie
- octopus
Andere woorden worden gespeld met k, onder andere katalysator, katafalk, katapult, oktober.
(d) Het woorddeel elek- in woorden die verwant zijn met elektriciteit, schrijven we met k.
- elektriciteit
- elektrisch
- elektrocutie
- elektronica