8.1 Samenstelling met tussenletters -e- of -en- (hoofdregel)

Als het linkerdeel* van de samenstelling een zelfstandig naamwoord is dat niet eindigt op een toonloze /ə/, schrijven we de tussenklank /ə(n)/ doorgaans als -en.

• Het hok van een hond is een hondenhok.
• Het sap van een peer is perensap.

Wanneer het linkerdeel van een samenstelling een zelfstandig naamwoord is dat wel eindigt op een toonloze /ə/, schrijven we in sommige gevallen ook -en.

• Als een zieke zorg krijgt, is dat ziekenzorg.

Soms schrijven we niet -en maar -e, bijvoorbeeld in ziektekiem, secondewijzer, zonneschijn. Dat hangt af van de kenmerken van het linkerdeel van de samenstelling, in de voorbeelden dus de kenmerken van de woorden ziekte, seconde en zon.

Hoe de regel toe te passen?

rode(n)kool, knarse(n)tanden, gerste(n)nat, asperge(n)soep, weide(n)vogel, pere(n)sap, lerare(n)opleiding, linze(n)soep

Is het linkerdeel een zelfstandig naamwoord?
nee	ja
schrijf -e- rodekool, knarsetanden	Heeft het linkerdeel een meervoud dat eindigt op -en?
	nee	ja
	schrijf -e- gerstenat, aspergesoep	Heeft het linkerdeel een meervoud op -es?
		ja	nee
		schrijf -e- weidevogel	schrijf -en- perensap, lerarenopleiding, linzensoep

Opmerking over de woordsoort van het linkerdeel

Volgens de hoofdregel schrijven we de tussenklank alleen als -en- als het linkerdeel een zelfstandig naamwoord is. Dus niet als het eerste deel de stam van een werkwoord is, ook al lijkt die op een zelfstandig naamwoord.

• brekebeen - linkerdeel is de stam van het werkwoord breken
• wiegelied - linkerdeel is de stam van het werkwoord wiegen
• spinnewiel - linkerdeel is de stam van het werkwoord spinnen

Wel -en in:

• wiegendood - linkerdeel is het zelfstandig naamwoord wieg
• spinnenweb - linkerdeel is het zelfstandig naamwoord spin

Opmerking over het meervoud op -es

Bedoeld worden woorden die in het enkelvoud eindigen op een toonloze /ə/ en een meervoud hebben op -s.